«2013 ҫулта Муркаш районӗнчи Катикасси ялӗ ҫывӑхӗнче нумай ачаллӑ ҫемьесем валли 535 ҫӗр лаптӑкӗ уйӑрса панӑ. Анчах унта халӗ те газ, шыв, электричество ҫук», — ҫак хыпара Чӑваш халӑх сайчӗ 2018 ҫулхи пуш уйӑхӗнчех хыпарланӑччӗ. Унтанпа икӗ ҫул ытла иртсен те лару-тӑру ырӑ енне ылмашман. Ҫак темӑна Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче хускатакан ыйтусемпе епле ӗҫлемелли пирки районсемпе хула администрацийӗсен пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ видеоканашлура хускатнӑ.

«Виҫҫӗмӗш ача ҫуралсан пирӗн ҫемьене Муркаш районӗнчи Катикассинче пӳрт хӑпартма 2014 ҫулта ҫӗр уйӑрса пачӗҫ. Анчах никам та ним те тумасть, мӗншӗн тесен шыв та, газ та, ҫутӑ та ҫук. Шупашкарта пурӑнакан ҫӗршер ҫемьене таса уйра ҫӗр панӑ», — тесе ҫырнӑ халӑх ушкӑнӗнче.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков каланӑ тӑрӑх, ҫав ыйтӑва татма 3,5 млрд таран укҫа кирлӗ. Ҫав вӑхӑтрах ҫемьесен 70 проценчӗ пӳрт тӑваймассине палӑртнӑ вӑл.

Муркаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ростислав Тимофеев муниципалитет ялсене комплекслӑ аталантармалли программӑна хутшӑннине пӗлтернӗ.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи Котеркассинче пурӑнакансем ҫуркуннепе кӗркунне ҫул ҫуккипе нушаланаҫҫӗ. Кӑҫал кӑна мар ӗнтӗ. Ҫуркунне, юр ирӗлсен, уйрӑмах йывӑр. Котеркассисен уй урлӑ каҫма тивет-мӗн. Хӗлле, ҫил-тӑман вӗҫтернӗ чух та, Котеркасси ял ҫыннисене чарӑнӑва ҫитме йывӑррине, вӗсен упаленсе тенӗ пек ҫӳреме тивнине пӗлтернӗ. Вырӑнтисем ҫавӑ пӗртен-пӗр ҫул тесе ӗнентереҫҫӗ.

«Эпӗ — нумай ачаллӑ амӑшӗ. Манӑн та, ялти ытти ҫыннӑн та чарӑнӑва уй урлӑ тухма тивет. Урӑх ҫул ҫук пирӗн», — кӑмӑлсӑрланса пӗлтернӗ Котеркассинчи ҫамрӑк хӗрарӑм республикӑри МИХсенчен пӗрине.

Хаҫата ҫӑхавличчен вӑл ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ патне ҫитнӗ-мӗн. Анчах лешӗ нимӗн те тумасть иккен. Вӑл ҫул сарма мар, хуравлама та ӳркеннӗ.

«Чӑваш Ен» ПТРК тунӑ видео скринӗ

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Карапаш ялӗнче пурӑнакансем – маттур. Унти халӑх пӗлтӗр плотина урлӑ кӗпер тунӑ.

Кӗпер самаях пысӑк – 45 метр вӑрӑмӑш. Халӑх кӗпере ятарласа хӗлле, пӑр шӑннӑ чухне, тунӑ. Ара, унсӑрӑн йывӑр техника та кирлӗ-ҫке-ха. Ҫынсем укҫа пухса тимӗр пӑрӑхсем, профильсем туяннӑ. Пиломатериалсемпе вырӑнти влаҫ органӗ тивӗҫтернӗ.

«Туссемпе пухӑнтӑмӑр – Петя Артемьев, Роберт Бахмутов, пирӗн урамри Агатеев Петя. Шутларӑмӑр та – атя тӑвар! Пӗр кунра свая ҫапрӑмӑр, тепӗр кун варринче, тарӑн вырӑнта, бетон юпасем лартрӑмӑр, кайран хӗл тӑршшӗпе ӗҫе майӗпен пурнӑҫларӑмӑр», - каласа кӑтартнӑ Карапашра пурӑнакан Владислав Самойлов.

Ял халӑхне ку кӗпер питӗ кирлӗ. Ара, кӳршӗ яла ҫитес тесен (унта чиркӳ вырнаҫнӑ) плотина тавран кайма тивнӗ.

"Про Город" сайтри сӑн

Муркаш районӗнчи Хуракасси ялӗнче пурӑнакансене кӗпер пӑшӑрхантарать. Кивелнӗскер тӑрӑх ҫӳреме те хӑрушӑ. Анчах мӗн тӑвӑн: ватӑсемпе ачасем те ҫавӑнтах каҫса ҫӳреҫҫӗ.

Ку ыйтупа ҫынсем «Про Город» хаҫата пынӑ. Пилӗк ҫул ытла ӗнтӗ ялти темиҫе кил ялтан «уйрӑлса» тӑрать. Ара, кивӗ кӗперпе каҫса ҫӳреме хӑрушӑ.

Унччен кӗпере колхоз пӑхса тӑнӑ. Вӑл салансан кӗпер те саланма тытӑннӑ. Вырӑнти администраци пулӑшма шантарнӑ: тепӗр икӗ ҫултан. Ҫатракасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Надежда Никитина пӗлтернӗ тӑрӑх, районта кӗпере юсамашкӑн укҫа шыраҫҫӗ, хӑвартах пулӑшма шантарнӑ.

cap.ru сайтри сӑн

Вӑрмар районӗнчи ике яла, Шӑхальпе Хӗрлҫыра, халӗ ҫӗнӗ кӗпер ҫыхӑнтарать. Шӑхальти чиркӳре ӗҫлекен павел атте унчченхи кивӗ кӗпере «Туслӑх кӗперӗ» ят панӑ, халӗ ав вӑл ҫӗнелнӗ.

Икӗ ял пӗр-пӗринчен 4 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ, анчах тавран кайма 12 ҫухрӑм парӑнтарма тивет. Унччен икӗ яла ҫыхӑнтаракан кивӗ кӗпер пулнӑ. Ӑна 2007 ҫулта тунӑ, 2010 ҫулта ӑна юсанӑ. Юлашки вӑхӑтра вара вӑл питех те кивелнӗ, ӑна юсамалла пулнӑ.

Халӑх хӑйсен вӑйӗпе ҫӗнӗ кӗпер туса лартнӑ. Ӗҫ ӗнер кӑна вӗҫленнӗ. Халӗ хӗрлӗҫырсем Шӑхаль ялӗнчи чиркӗве тавран ҫӳремӗҫ – кӗпер урлӑ каҫӗҫ. Ку уйрӑмах ейӳ вӑхӑтӗнче меллӗ.

Ҫӗмӗрле районӗнчи Юманай ял тӑрӑхн территорийӗнче пурӑнакансем хуҫасӑр йытӑсен вӗшле йытӑсемпе аптӑрасах ҫитнӗ.

Ял ҫыннисен нуши республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсене те ҫитнӗ. Унтисем хыпарланине кура вырӑнти прокуратура та ял ҫыннисен нуши пирки пӗлнӗ. Пӗлнӗ ҫеҫ мар, тӗрӗслев пуҫарнӑ. Надзор органӗ пуҫарнипе яваплисемпе канашлу ирттернӗ. Унта ял тӑрӑхӗн специалисчӗсене, шалти ӗҫсен пайӗн специалисчӗсене тата ыттисене йыхравланӑ. Юманай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне тивӗҫлӗ мера йышӑнмалли ҫинчен асӑрхаттарса хут ҫырса панӑ.

Ҫавӑн хыҫҫӑн лав вырӑнтан тинех хускалнӑ. Чӑваш Ен прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Юманай ял тӑрӑхӗнче чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче хуҫасӑр виҫӗ йытта тытнӑ. Надзор органӗ хуҫасӑр йытӑсен ыйтӑвне малашне те тӗрӗслесе тӑма шантарать.

baikal24-sport.ru сайтри сӑнӳкерчӗк

Ялта пурӑнакан ҫамрӑк специалистсемпе ҫемьесене ипотекӑна 3 процентпа пама тытӑнасшӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: ялти ипотека килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен тытӑнса ӗҫлеме тытӑнӗ. Ҫакӑн пирки малтанласа РФ ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Иван Лебедев авӑн уйӑхӗнче каланӑччӗ.

Шупашкарти Пӑр керменӗнче иртнӗ Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен отрасльте ӗҫлекенсен кунне паллӑ тума хутшӑннӑ Раҫҫей ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Оксана Лут та асӑнса хӑварнӑ.

Паян вара ҫӗнӗлӗх пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе эрнесерен ирттерекен планеркӑра пӗлтернӗ. Республика ертӳҫи пӗлтернӗ тӑрӑх, ялта ҫурт-йӗр тумалли укҫана 3 миллион тенкӗ таран илме май пулӗ. Унпа 25 ҫул хушшинче татӑлмалли. Кивҫен укҫана ялта ӗҫлекен 21-65 ҫулсенчи ҫынсем илейӗҫ.

"Чӑваш Ен" ПТРК тунӑ видео скринӗ

Ҫӗмӗрле районӗнчи Уйпуҫ Ялтӑра ялӗнче пурӑнакансем йытӑсенчен хӑраҫҫӗ. Лешсем сурӑхсене хӑвалаҫҫӗ, темиҫешне туртса ҫурнӑ. Ачасем вара шкула ҫӳреме шикленеҫҫӗ.

Йытӑсем ҫулларанпах хӑратаҫҫӗ. Вӗсем пӗр хӗрарӑм патӗнче пурӑнаҫҫӗ. Ял ҫыннисем хуҫине йыттисене сӑнчӑрлама темиҫе хутчен те ыйтнӑ, анчах кӑлӑхах.

«Пирӗн ачасем уй, вӑрман урлӑ ҫӳреҫҫӗ. Уй варринче пирӗн ачасене тапӑнаҫҫӗ. Пирӗн хӗр ӳсет, вӑл 10-мӗш класа ҫӳрет. Вӑл пысӑк ӗнтӗ, ҫапах йытӑсенчен хӑрать, ара, лешсем виҫҫӗн вӗт. Кашнинчех ман пата шӑнкӑравлать те кӗтсе илме ыйтать. Йытӑсем ӑна тапӑннӑ. Кӳршӗсен ачисем пӗчӗкрех, вӗсене те тапӑннӑ. Вӗсене те ашшӗ-амӑшӗ кӗтсе илет», - ҫапла каласа кӑтартнӑ Лилия журналистсене.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Канаш районӗнчи Шӑхасан ялӗнче икӗ хутлӑ культура ҫуртне туса пӗтернӗпе пӗрех. Ӑна иртнӗ ҫул хӑпартма пуҫланӑ. Строительство ӗҫӗсем епле шайра пулнипе паян, юпа уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паллашнӑ.

Культура ҫурчӗн строительствипе паллашасшӑнах кайман-тӑр-ха республика ертӳҫи. Михаил Игнатьев ҫав тӑрӑхра ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе пулнӑ.

Регион ертӳҫи паллашнӑ вырӑнти объектсенчен пӗри Шӑхасанти культура ҫурчӗ пулнӑ та. Культура керменне строительсем ҫывӑх кунсенче туса пӗтерме шантарнӑ. Унта вырӑнти аграрисем ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсен професси уявне палӑртасшӑн.

Ҫурт хӑтлӑ, ҫутӑ, илемлӗ. Чи кирли — ӑна йӗркеллӗ ӗҫлеттересси. Культура ҫуртне пушӑ лартмалла маррине Михаил Игнатьев Элтепер те асӑрхаттарса каланӑ.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑра пурӑнакансене йышӑннӑ. Республика пуҫлӑхӗ патне пынисем йышӗнче Шупашкар районӗнчи Валерий Варламов та пулнӑ.

Ӑна Мӑнал ялӗнчи урамсене шывпа тивӗҫтерес ыйту хумхантарать.

Асӑннӑ ялти виҫӗ урамра ҫав ыйту ҫивӗч тӑрать-мӗн. Шупашкар районӗнчи ял пулнӑ май Мӑнал сарӑлсах пырать. Паян унта 204 ҫурт-мӗн, ҫывӑх вӑхӑтра тата тепӗр 50 пӳрт хута кайӗ.

Мӑналсем Тимӗрҫырмари шыв башнипе усӑ кураҫҫӗ. Халӑх йышлине кура шыв ыйтӑвӗ ҫивӗч тӑрать. Ҫуллахи вӑхӑтра уйрӑмах сисӗнет ҫакӑ.

Республика Элтеперӗ Мӑнал арҫыннине проект-смета документацине тумаллине, экспертиза ирттермеллине ӑнлантарса панӑ. Ун валли вӑхӑт икӗ урама шыв ҫитермелле, 2021-мӗшӗнче — виҫҫӗмӗшне.